نامناسب بودن گیربکس CVT موضوعی است که امروزه میان کارشناسان و خریداران خودرو بسیار بحث برانگیز شده است. هرچند گیربکسهای CVT یا همان گیربکسهای انتقال قدرت پیوسته به دلیل نرمی در تعویض دنده و مصرف سوخت کمتر، مورد توجه خودروسازان قرار گرفتهاند، اما در کنار مزایا، بسیاری از رانندگان معتقدند که در شرایط واقعی رانندگی، به ویژه در ایران، مشکلات زیادی دارند. در این مقاله به بررسی کامل مشکلات فنی، هزینههای پنهان و واقعیتهایی درباره این نوع گیربکس میپردازیم.
گیربکس CVT برخلاف گیربکسهای اتوماتیک معمولی از چرخ دندههای ثابت استفاده نمیکند، بلکه با کمک پولی و تسمه فلزی یا زنجیر، نسبت دندهها را به صورت پیوسته تغییر میدهد. این ساختار باعث کاهش مصرف سوخت و رانندگی نرمتر میشود. اما همین طراحی متفاوت، زمینه ساز بسیاری از مشکلات است و باعث شده برخی کارشناسان بر نامناسب بودن گیربکس CVT تأکید کنند.
گیربکسهای CVT نسبت به روغن بسیار حساساند. استفاده از روغن نامناسب یا تأخیر در تعویض آن، به سرعت موجب خرابی میشود. این در حالی است که در گیربکسهای اتوماتیک سنتی، روغنریزی یا تأخیر در سرویس کمتر به خرابی جدی منجر میشود.
گیربکس CVT بیشتر برای خودروهای کوچک و شهری طراحی شده است. در خودروهای شاسی بلند یا خودروهایی با موتور قدرتمند، فشار زیاد روی تسمه و پولی باعث کاهش عمر مفید و افزایش احتمال خرابی میشود. همین موضوع یکی از دلایل اصلی نامناسب بودن گیربکس CVT در شرایط خاص محسوب میشود.
گیربکس CVT هنگام رانندگی طولانی یا استفاده در ترافیک سنگین داغ میشود. اگر سیستم خنک کننده بهخوبی عمل نکند، عملکرد گیربکس دچار اختلال خواهد شد و حتی امکان قفلشدن آن وجود دارد.
یکی از شکایتهای رایج رانندگان این است که گیربکس CVT در هنگام شتاب ناگهانی واکنش کندی دارد. این تأخیر باعث میشود حس رانندگی اسپرت و پرشتاب از بین برود.
بسیاری از خریداران هنگام خرید خودرو فقط به مصرف سوخت پایین و رانندگی نرم توجه میکنند، اما هزینههای پنهانی وجود دارد که موجب نامناسب بودن گیربکس CVT برای استفاده بلندمدت میشود.
روغن گیربکس CVT معمولاً گرانتر از روغن گیربکس های معمولی است و دوره تعویض کوتاهتری دارد. این یعنی هزینه نگهداری در طولانی مدت بیشتر خواهد بود.
یکی دیگر از هزینههای پنهان، افت ارزش خودروهای مجهز به گیربکس CVT در بازار دست دوم است. بسیاری از خریداران از مشکلات این گیربکس آگاهاند و ترجیح میدهند سراغ خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک سنتی بروند.
در کشورهای توسعه یافته، جادهها استانداردتر بوده و سرویسهای دورهای دقیقتر انجام میشود. اما در ایران شرایط متفاوت است:
ترافیک سنگین شهری: فشار زیادی به گیربکس CVT وارد میکند.
کیفیت پایین روغنها: نبود دسترسی گسترده به روغنهای استاندارد CVT عمر گیربکس را کاهش میدهد.
کاربری سنگین: بسیاری از رانندگان از خودرو برای سفرهای طولانی، بارکشی یا رانندگی در شرایط سخت استفاده میکنند، در حالیکه CVT برای این نوع رانندگی طراحی نشده است.
همین موارد باعث شده کارشناسان بارها بر نامناسب بودن گیربکس CVT برای بازار ایران تأکید کنند.
نباید فراموش کرد که گیربکس CVT مزایایی هم دارد. کسانی که بیشتر رانندگی شهری سبک دارند و به مصرف سوخت پایین اهمیت میدهند، ممکن است از این گیربکس رضایت داشته باشند. رانندگانی که به رانندگی پرشتاب، سفرهای طولانی یا کاربری سنگین علاقه دارند، بیش از دیگران با مشکلات و هزینههای پنهان روبهرو میشوند.
اگر خودروی شما مجهز به گیربکس CVT است، میتوانید با رعایت چند نکته از خرابی زودرس آن جلوگیری کنید:
تعویض منظم روغن با نوع مخصوص CVT
پرهیز از رانندگی تهاجمی و شتابهای ناگهانی
استفاده نکردن از خودرو برای کاربریهای سنگین
مراجعه به تعمیرکاران متخصص CVT
توجه به هشدارها و چراغهای خطای خودرو
با رعایت این نکات میتوان بخشی از مشکلات را کنترل کرد، اما همچنان واقعیت این است که بسیاری از شرایط بازار و نوع رانندگی در ایران باعث نامناسب بودن گیربکس CVT میشود.
خیر. برای استفاده سبک و شهری مناسب است، اما در شرایط سخت و رانندگی طولانی عمر کوتاهی دارد.
در بسیاری از موارد، تعمیر مقرونبهصرفه نیست و باید کل گیربکس تعویض شود که هزینهای بسیار بالا دارد.
به دلیل آگاهی خریداران از مشکلات و هزینههای نگهداری بالا، بازار این خودروها محدودتر است.
نتیجه
هرچند گیربکس CVT نوآوری جالبی در صنعت خودرو به شمار میرود، اما در عمل معایب و هزینههای پنهان زیادی دارد. حساسیت بالا به نگهداری، هزینههای تعمیر سنگین، ضعف در رانندگیهای سنگین و افت ارزش فروش باعث شده بسیاری از کارشناسان بهدرستی بر نامناسب بودن گیربکس CVT تأکید کنند. اگر قصد خرید خودرو با این نوع گیربکس را دارید، حتماً شرایط استفاده خود را در نظر بگیرید و قبل از خرید، مزایا و معایب آن را دقیق بسنجید.
